Jakie podatki płacą przedsiębiorcy w Polsce?
- Szczegóły
Wszyscy płacimy podatki – zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy. O ile rozliczanie się z Urzędem Skarbowym jest stosunkowo proste dla osób fizycznych, to osoby prowadzące działalność gospodarczą są w nieco trudniejszej sytuacji. Wysokość podatków, jakie muszą zapłacić, zależy od wielu czynników, z których najważniejsze to: roczny dochód, wybrana forma opodatkowania, a także rodzaj prowadzonej działalności.
Podatek dochodowy
Podatek dochodowy, jak sama nazwa wskazuje, oblicza się na podstawie dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym. W celu sprawdzenia wysokości dochodu za konkretny okres rozliczeniowy, należy odjąć od przychodu wszystkie koszty jego uzyskania. Kwota, która zostaje, to właśnie dochód netto przedsiębiorcy.
Podatek dochodowy można płacić na następujących zasadach:
- według skali podatkowej wyrażonej w procentach (17% lub 32%) – to najczęściej wykorzystywana przez przedsiębiorców forma rozliczenia podatku dochodowego. Jest przydzielana domyślnie przedsiębiorcom, którzy nie wybrali innych sposobów rozliczania lub nie są do nich uprawnieni. Niższy poziom opodatkowania przysługuje przedsiębiorcom, których dochód nie przekroczył 85 528 zł, a wyższy tym, których dochód przekroczył tę kwotę. System oparty na skali podatkowej wymaga od osób prowadzących działalność gospodarczą monitorowania wysokości dochodu, ponieważ przekroczenie kwoty 85 528 zł oznacza konieczność rozliczania według wyższej stawki, zaczynając od kwoty, która przekroczyła limit,
- na zasadzie podatku liniowego (19%) – jest to korzystna opcja przede wszystkim dla przedsiębiorców, którzy regularnie uzyskują wysoki dochód. Wybierając tę formę rozliczenia podatku dochodowego, nie trzeba pilnować momentu przekroczenia progu dochodów i przejścia z niższego oprocentowania na wyższe. Są też minusy takiego rozwiązania – przedsiębiorca rozliczający się podatkiem liniowym nie może korzystać z niektórych zalet skali podatkowej, takich jak możliwość odpisania ulg podatkowych,
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, w którym kwotę podatku oblicza się na podstawie wysokości przychodu (co oznacza, że nie bierze się pod uwagę kosztów uzyskania przychodu). Stawki podatkowe różnią się w zależności od rodzaju wykonywanej działalności i wynoszą od 2 do 17%. Ryczałtem mogą rozliczać się przedsiębiorcy, których przychody nie przekroczyły 2 000 000 euro,
- według karty podatkowej – stawka podatku obliczana jest odgórnie przez naczelnika urzędu skarbowego, czyli nie ma bezpośredniego związku z poziomem dochodów ani przychodów. Stawki zależne są od warunków w regionie, w jakim przedsiębiorca prowadzi działalność, np. liczby ludności, a także od rodzaju prowadzonej działalności i liczby zatrudnionych osób. Przedsiębiorcy rozliczający się według karty podatkowej mogą wypełniać mniej formalności podatkowych, np. nie są zobowiązani do wpłacania zaliczek na podatek.
Podatek od towarów i usług (VAT)
W uproszczeniu, przedsiębiorca, który płaci podatek od towarów i usług, opłaca różnicę między podatkiem za towary, które sprzedał, a podatkiem za towary przez niego zakupione. Wyróżnia się trzy stawki VAT: 23% (podstawowa), 8% i 5%. Dla niektórych towarów i usług przewidziana jest preferencyjna stawka VAT 0% – dotyczy ona m.in. usług międzynarodowego transportu towarów. Dodatkowo przedsiębiorcy prowadzący określoną działalność (np. medyczną, edukacyjną) oraz przedsiębiorcy rozpoczynający prowadzenie działalności mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, pod warunkiem, że ich roczne przychody ze sprzedaży nie przekraczają 200 000 zł. W celu ustalenia, jaka stawka odpowiada konkretnej działalności, warto skontaktować się z biurem rachunkowym. Korzystając z fachowego doradztwa, przedsiębiorca nie musi samodzielnie zagłębiać się w regulacje prawne, które podlegają nieustannym zmianom.
Podatek od nieruchomości i podatek od czynności cywilno-prawnych
Oprócz podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług, przedsiębiorcy są jeszcze zobowiązani do opłacania podatku od nieruchomości lub gruntów, co do których mają prawo własności, a także podatku od czynności cywilnoprawnych. Ten ostatni związany jest z umowami, które przedsiębiorca zawiera z osobami fizycznymi, np. w celu uiszczenia darowizny lub udzielenia pożyczki.
Stawki podatku od nieruchomości ustalają samorządy na podstawie maksymalnych stawek podanych przez Ministerstwo Finansów. Z tego względu kwoty wpłacane przez przedsiębiorców mogą różnić się w poszczególnych regionach.
Akcyza
Akcyza jest podatkiem pośrednim, regulowanym ustawą z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym. Objęte są nią wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz samochody osobowe. Podatek akcyzowy nie jest opłacany bezpośrednio w urzędzie skarbowym, lecz wliczony jest w cenę towaru. Podatkiem tym objęte są osoby i przedsiębiorcy nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe, a także podmioty będące nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną oraz będącym nabywcą lub posiadaczem suszu tytoniowego.
Opodatkowane akcyzą jest natomiast produkowanie wyrobów akcyzowych, ich import oraz wprowadzenie do składu podatkowego, a w przypadku energii elektrycznej jej nabycie, sprzedaż, zużycie oraz import energii elektrycznej. Stawki akcyzy wyrażane są w formie kwoty lub procentu. Podstawowym sposobem obliczania akcyzy jest jego samodzielnie obliczenie przez podatnika, który deklaruje kwotę podatku do zapłaty. Deklarację należy sporządzić do dwudziestego piątego dnia miesiąca następującego po rozliczanym miesiącu, przy czym importerzy wyrobów akcyzowych nie składają deklaracji, ale deklarują podatek do zapłaty w zgłoszeniu celnym.
Podatek cukrowy
Nowym rodzajem podatku, obowiązującym od 2021 roku jest podatek cukrowy, stanowiący opłatę od napojów z dodatkiem substancji słodzących oraz kofeiny i tauryny w napojach energetycznych. Podatek ten odprowadzany jest niemal w całości do Narodowego Funduszu Zdrowia, który przeznacza środki na działania edukacyjne i profilaktyczne, mające na celu zachęcenie do prowadzenia zdrowego stylu życia. Są one również wykorzystywane do świadczenia usług na rzecz pacjentów z nadwagą i otyłością. Obowiązek jego zapłaty spoczywa na przedsiębiorcach sprzedających napoje do handlu detalicznego oraz na producentach napojów słodkich, prowadzących ich sprzedaż.
Podatek cukrowy składa się z opłaty stałej, wynoszącej 0,50 złotych za zawartość cukrów do 5 g w 100 ml napoju oraz opłaty zmiennej, wynoszącej 0,05 złotych za gram cukru powyżej 5 g w 100 ml napoju w przeliczeniu na litr. Jeśli napój słodzony zawiera nie mniej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego lub jeśli jest roztworem węglowodanowo-elektrolitowym, zawierającym więcej, niż 5 g cukrów w 100 ml napoju, wówczas jest on objęty jedynie częścią zmienną opłaty. Maksymalna wysokość podatku wynosi 1,2 złotych w przeliczeniu na litr napoju.
Podatek CIT od osób prawnych, stowarzyszeń, fundacji oraz spółek komandytowych
Podatek CIT to podatek od dochodów, które uzyskała osoba prawna, stowarzyszenie, fundacja lub spółka komandytowa w danym roku podatkowym. Płatnicy podatku CIT rozliczają się do końca trzeciego miesiąca roku następnego po roku podatkowym, wpłacając należny podatek do 31 marca następnego roku. W trakcie roku podatkowego należy wpłacać zaliczki na podatek CIT do dwudziestego dnia każdego miesiąca, a także prowadzić pełną księgowość. Stawka podatku CIT wynosi obecnie 19% podstawy opodatkowania oraz w przypadku małych podatników i firm rozpoczynających działalność 9% podstawy opodatkowania od przychodów innych niż z zysków kapitałowych.
Mały podatnik to przedsiębiorca, u którego wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym dwóch milinów euro oraz u którego przychody inne niż z zysków kapitałowych osiągnięte w roku podatkowym również nie przekroczyły netto kwoty dwóch milinów euro. Z dziewięcioprocentowej stawki CIT korzystają również w pierwszym roku podatkowym firmy rozpoczynające działalność. Dochody zrzeszeń, stowarzyszeń oraz fundacji przeznaczone na realizację celów społecznych są zwolnione z podatku, o ile pokrywają się ze statutami tych podmiotów. Pamiętaj również, że za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się również przychody należne, ale jeszcze faktycznie nieotrzymane.
Kosztami uzyskania przychodów w przypadku podatku CIT są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów, takie jak odpisy amortyzacyjne od ustalonej wartości początkowej środków trwałych oraz opłaty leasingowe. Od podstawy opodatkowania przedsiębiorca odliczyć może natomiast darowizny na cele publiczne oraz na rzecz organizacji pożytku publicznego w kwocie do 10% dochodu, kredyty umorzone w bankach w związku z restrukturyzacją, darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz Kościoła oraz prace badawczo-rozwojowe. Poniesione straty można rozliczyć, czyli pomniejszyć o nie osiągnięty dochód w następnych pięciu latach podatkowych.
Na końcu warto wspomnieć, że oprócz konieczności rozliczenia się z Urzędem Skarbowym, podatnik CIT ma również obowiązek złożyć sprawozdanie finansowe do Krajowego Rejestru Sądowego w ciągu sześciu miesięcy nowego roku obrotowego.